Akreditif Nedir? Akreditif Türleri Nelerdir? 

Uluslararası ticarette kullanılan akreditif, alıcı ve satıcının finansal ödemelerine bankanın teminat vermesini sağlayan bir belgedir. Bu ödeme yöntemi, uluslararası ticaret yapan şirketlerin işlemlerinin hızlanmasında destekleyicidir. Dış ticaret yapan firmanın bankaya ödeme yapması için bu resmi belge düzenlenir ve böylece firmalar arası kredi limiti oluşturulur. Bu kredi limitini belirleyen belge ise alıcının satıcıya yapacağı ödemenin kesintisiz olacağını garantiler.

Akreditif Nedir? 

Akreditif İngilizcesi “Letter of Credit” olarak ticarette ifade edilen bir terimdir. Bu terimin Türkçesi ise 'kredi mektubu olarak ifade edilir. Bu belge özellikle ilk defa kontak kuracak alıcı ve satıcının ticaretinde ödemelerin banka üzerinden resmileşeceğini anlatır. Ticarette güven oluşturan bu ödeme yöntemi, bir kredi sınırı ile belirlenir. Ödeme seçenekleri alıcı ve satıcı tarafların anlaşmalarına bağlı olarak vade usulü ya da peşin olarak gerçekleştirilebilir.

Dış ticarette uzun vadeli durumlar ya da büyük ölçekli para akışının olması ise akreditif ödeme çerçevesinde sağlanabilir. Akreditif kredi sayesinde alıcı ve satıcı oluşabilecek riskleri kendileri açısından en aza indirgeyerek garantili bir ödeme planı oluşturur.

Akreditif taraflarından ithalatçı, belirtilen evrakların ihracatçıdan aldığında öne sürülen süre dahilinde ödeme yapılacağını ibraz eder. Bu sistem sayesinde ihracatçı, sözleşmede belirtilen tarihte malı teslim ettiğinde ödemesini alacağından emin olur. İthalatçı bu belge doğrultusunda talep ettiği malın istediği tarihte ve kalite standartlarında kendisine ulaşacağını garantiye alır.

Akreditif Çeşitleri Nelerdir? 

Akreditif çeşitleri güvenlik alanına, ödeme koşullarına ve alıcı/satıcı ilişkilerine göre değişkenlik gösterir. Bu doğrultuda ödeme seçenekleri baz alınarak akreditif türleri üç ana grupta değerlendirilir. Bu ödeme seçenekleri ise vadeli, kabul kredili ve peşin olacak şekilde gerçekleştirilir; kabul kredili ödemelerde ise belirli teminatlar doğrultusunda poliçe oluşturulur. Diğer taraftan poliçenin şekline bağlı olarak ise dönülemez ya da dönülebilir olmak üzere iki farklı grup vardır. Bununla birlikte bankanın onay verip vermemesine göre teyitsiz ya da teyitli poliçe şeklinde düzenleme yapılabilir.

Teyitli akreditif nedir? 

Ödemeyi yapan banka, otomatik koşullarla ihracatçıya anında para geçişini teyitli kredi mektubuyla sağlayabilir. Bu bağlamda teyitli belge, ihracatçının en güvende hissettiği anlaşmadır. Burada ön koşul, gerekli dokümanların bankaya eksiksiz verilmesidir. Böylece amir banka onamasına gerek duyulmadan ödeme yapılabilir.

Teyitsiz akreditif nedir? 

Bu kredi mektubunun vadesi olan tarihten önce lehtarın onayı olmadan iptali söz konusu değildir. Bunun yanında ihracatçıya ödeme yapılabilmesi için gerekli dokümanların amir bankaya gönderilmesi gerekir. Belgeler, amir bankaya gönderildikten sonra kontroller yapılır. Banka tarafından onama yapıldıktan sonra para transferi sağlanabilir.

Dönülebilir akreditif nedir? 

Şekil koşullarına göre değerlendirilen dönülebilir kredi mektubu, lehtarın onayı olmadan farklılık yapılmasına imkan verir. Buradan hareketle lehtar kontrolünde olmadan amir banka belgeyi tadil edebilir ya da sonlandırabilir. Özellikle düzenli para akışı devam ediyorsa müşterinin belirlenen bir zamanda ve limitle çekimi olanaklı kılınır. Örnek verilecek olursa, yurt dışına bir firmaya devamlı hammadde tırları gidiyorsa sürekli bu belgenin baştan düzenlenmesinin gerekli olmaması büyük avantajlıdır.

Dönülemez akreditif nedir? 

Geriye dönüşümsüz olarak bilinen bu kredi mektubunda bir değişimin olabilmesi için lehtarın, amir bankanın ve varsa ihbar bankanın hepsinin onayı olması gerekir. Yani bu şartlar resmi olarak sağlanırsa kredi mektubu yeniden düzenlenebilir ya da iptal edilebilir. Aynı zamanda UCP 600 kuralı kapsamında bu belge, geri dönülemez şekilde bir açılış yapmaktadır.

Vadeli akreditif nedir? 

Vadeli akreditif, ödenecek meblağın bankaya ibrazından ziyade belirlenen bir zamanda ihracatçıya ödenmesini ifade eder. Öncelikle bu belgede öne sürülen vesaikin şartlarıyla uyumlu olacak şekilde ibraz olmalıdır. Devamında ise vesaik bedelinin ilgili belgede belirtildiği süre sonunda lehtara ödemesinin yapılacağı taahhüt edilir.

Genel anlamda ibraz edilen vesaik süresinden ortalama olarak 15 gün sonunda bu ödeme gerçekleştirilir. Diğer bir ifadeyle ithalatçının aldığı yükün gümrüğe ulaşması ya da yükün ithal edilmesinden hemen sonra satıcıya ödeme yapıldığı süreci kapsar.

Akreditif ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular 

Dış ticarette akreditifi kim açtırır? 

Dış ticarette alacaklı olarak bilinen ithalatçı, bu kredi mektubunu bankaya açtırır. İthalatçı kendi ülkesinde amir banka olarak açılışı belgeyle başlatır. Diğer yandan ihracatçı yani satıcı, kendi ülkesinde ihbar eden bankadan sorumludur. İhbar banka gerekli yükümlülükleri bildirebilir ya da teyit işlemini gerçekleştirir.

Akreditif teyitsiz ise banka ne zaman ödeme yapar? 

Bankada açılış işlemlerinin teyitsiz olacak şekilde düzenlemesi yapılabilir. Burada kredi mektubunun açılışı teyitsiz ise malın yükleme evrakları amir bankaya iletilir ve gerekli koşullar sağlandığında ödeme onayı verilir. Bu noktada amir bankaya ilgili evraklar iletildiğinde ilk 5 iş gününde vesaiki gözden geçirilir. Vesaiki taahhütlerinde ve anlaşmada belirtilen koşullar oluştuğunda ödemesi beklenen tutar hemen ihracatçı tarafından alınabilir.

Akreditifli ödemelerde teyidi hangi taraf verir? 

Dış ticarette gümrükten mallar ithalatçı tarafından güvenle alındığında ödemenin taahhütler çerçevesinde yapılması gerekir. Bu nedenle ödemenin teyidi ticari işlemlerde ithalatçı yönünde olan amir banka tarafından verilir. Bu işlemler, tek seferlik olduğu için her defasında kredi mektubu açılış prosedürlerinin yenilenmesi gerekir.

Akreditif nasıl çalışır? 

Bu işlemler sırasında ithalatçı (alıcı) ve ihracatçı (satıcı) firmalar ile amir bankanın (alıcı tarafında başvurulan) olması zorunludur. Alıcı şirket, köklü bir firma ise kredi limitleri fazla olabileceği için herhangi bir banka ile anlaşabilir. Ancak alıcı şirket, yeni açılmışsa nakit alışverişinde kullandığı ya da kredi limitinin olduğu bir bankayı seçmesi önemlidir. Bu süreçte satıcının alıcı ile anlaşmasına bağlı olarak belgeleri bankaya sunar ve açılış başvuru formunu doldurduktan sonra bankaya iletilir. Satıcının malını yüklediğine ya da teslim ettiğine dair fatura ya da konşimento gibi belgeleri bankaya bildirmesi gerekir. Sonrasında ise alıcı ödemeyi yapmasa dahi amir banka, faturaya istinaden kredi limiti doğrultusunda satıcıya ödemeyi gerçekleştirir.

Akreditif ne zaman açılır?

Akreditif, genellikle satıcı (ihracatçı) ile alıcı (ithalatçı) arasında ticaret sözleşmesi imzalandıktan sonra açılır. Alıcı, sözleşmede belirtilen şartlara göre satıcıya ödeme garantisi sağlamak amacıyla bankası aracılığıyla akreditifi düzenler.

Akreditif bedeli nedir?

İthalatçı şirket, bu kredi mektubunun açılışını başlatabilmek için bankaya başvuru yapması gerekmektedir. Amir banka ise şirketin talebini değerlendirirken kredi geçmişine, kurumsallığına, kredi puanına göre risk durumunu belirler. Riski az şirketlerde teminat ya da komisyon tutarı da düşebilir. Bu süreçte kredi mektubunun açılma aşamasında banka, belgeleri incelerken ücret talep eder. Hatta belgelerin transfer ya da SWIFT ücreti ve rezerv komisyonu tutarını müşterisinden (ithalatçıdan) alabilir. Bu işlemler tamamlandığında her kredi mektubu gönderimi için açılış işlemleri yenilendiği için belirli bir ücrete de tabiidir.

Akreditif lehtarı kimdir?

Lehtar satıcı pozisyonunda olan taraf yani ihracatçıdır. Dış ticarette ihracatçı olarak adlandırılan lehtar iç ticarette ise malı temin eden müşteri olarak bilinir. Ayrıca, akreditif işlemlerinde ihbar bankasına başvuruda bulunan şirket de lehtar olarak adlandırılabilir.

Akreditif ödeme şekilleri nelerdir? 

Akreditif ödeme şekilleri genel olarak üç şekilde yapılabilir. Bu ödeme şekilleri vadeli (taahhüt edilen süre sonunda ödeme geçişi), peşin ve kabul kredili olarak gerçekleştirilebilir. Kabul kredili ödemelerde poliçe oluşturma şartı mevcuttur.