Sovtaj Nedir? Araç Sovtaj Bedeli Nasıl Hesaplanır?

Araba alım satımları sırasında akla gelen ilk işlerden biri, alınan yeni mal için sigorta ve kasko yaptırmaktır. Çeşitli kapsamlarda tasarlanan sovtaj gibi sigorta uygulamaları, büyük küçük birçok trafik kazasına veya mal üzerinde oluşabilecek diğer hasarlara karşı ihmal edilmemesi gereken koruyucu ve iyileştirici bir yöntemdir. Özellikle meydana gelen kazalar sonrasında kullanıcıyı maddi bir çıkmazdan kurtararak rahatlatıcı bir görev üstlenir. Bu kapsamda sovtaj ne demek sorusu da aracı herhangi bir ölçekte hasar alan veya perte çıkan çoğu kullanıcının aklını oyalayan konulardan biri hâline gelir. Bu uygulama, aracın tamir edilebilecek hâlde olması veya ağır hasarla trafikten çekilmesi durumunda söz konusu olur.

Sovtaj Nedir? 

Sovtaj, kısaca sigorta şirketinin bir aracın tamamını ya da yalnızca hasarlı veya hasarsız bazı parçalarını sigortalı kişinin onayını alarak satışa çıkarması olarak tanımlanabilir. Onay alma kısmı ise sigortalıya hasarın ödenmesi aşamasında gerçekleşir. Sigorta şirketi, tüketiciye exper tarafından belirlenen hasarın maddi karşılığını ödedikten sonra hasarlı parçalar veya perte çıkan aracın tamamı hakkında söz sahibi olur.

Ağır hasarlı veya tamir edilecek olan aracın masrafları sigorta tarafından karşılanırken değişen parçaları satmaya, yenilemeye veya geri dönüşüme göndermeye sigorta şirketi karar verir. Bu bağlamda hasarlı aracın veya yalnızca değişecek olan parçaların satışa çıkarılmasına da sovtaj denir.

Karışılan büyük veya küçük ölçekli kazalardan minimum maddi hasarla ayrılmak için sovtaj hem sigortalılara hem de sigorta şirketlerine oldukça fayda sağlar. Ancak bu haktan yararlanmak için tabii ki aracınıza sigorta ve kasko yaptırmanız gerekir.

Oluşabilecek istenmeyen durumlarda maddi kayıplardan korunmak için Sigortayeri'nden kasko sigortası yaptırabilirsiniz. Böylece yalnızca trafik kazalarından ve sonrasında oluşabilecek maddi sorunlardan değil; doğal afet, çalınma veya çarpışma gibi durumlara karşı da haklarınızı koruyabilirsiniz.

Hem Sigortalıyı Hem Sigorta Şirketini Koruyan Sovtaj Bedeli Nedir? 

Sigorta şirketi, kaza sonrasında aracın perte çıkması durumunda tamamını veya tamir edilecekse yalnızca değişen parçaların bedelini tüketiciye ödeyerek kendi payına satışa çıkarabilir. Aracı veya parçalarını elden çıkarma durumu, sabit fiyat belirlenerek veya açık artırmaya gidilerek gerçekleştirilebilir. Herhangi bir yöntemle satışı sağlanan hasarlı veya hasarsız ürünlerin karşılığında ödenen ücrete sovtaj bedeli denir. Yani sovtaj değeri nedir veya ne kadardır diye merak edenler için her zaman sabit bir cevap bulmak mümkün olmayabilir. Sovtaj sigorta şirketinin ekonomik yükünü hafifletmek için gerçekleştirilen bir uygulamadır. Bu uygulamanın bedeli de kısacası hasarlı malın bu hasarlı hâliyle olan ekonomik değerini ifade eder.

Sovtaj Bedeli Kime Ödenir? 

Sürücüler, karıştıkları bir kazanın ardından içinde bulundukları durumdan minimum masrafla kurtulmak için sigorta şirketlerinin uygulamalarını daha net anlamlandırmaya çalışır. Bu araştırma içerisindeyken sovtaj değeri ne demek, bedeli ne kadar ve kime ödenir gibi çeşitli sorular da kafaları karıştırabilir. Ancak bu bedel, doğrudan sigorta şirketlerini ilgilendiren bir uygulamadır.

Sigorta şirketi ve sigortalı arasında yapılan görüşmeler sonucunda kullanıcının hasarlı mallarının şirket tarafından satışının yapılmasına onay vermesi durumunda söz konusu olur. Onayın ardından hasarlı malların kullanım hakkı, hukuken sigorta şirketine devredilmiş anlamına gelir. Böylece hasarlı aracın veya parçalarının satışa çıkarılmasıyla elde edilen kazanç da sigorta şirketine ödenecektir.

Sovtaj Bedeli Ne Zaman Ödenir?

Sigorta şirketi ancak satış yapıldıktan sonra sigortalıya sovtaj bedelinin ödemesini yapabilir. Yani satışın ardından elde edilen bedel, sigortalıya ödenecek olan rayiç bedele eklenerek şirketin maddi yükü azaltılmış olur. Bu doğrultuda bu bedelinin ödemesi ise yalnızca sigorta şirketinin satıştan doğan geliri elde etmesinin ardından sigortalıya ödenebilir. Bunun için belirli bir tarih verilemez, çünkü sovtaj bedelinin ödenmesi perte çıkan aracın veya kullanılabilir diğer parçaların satışına bağlıdır.

Sovtaj, sigorta şirketinin sigortalının tazminatının tamamını kendisine teslim etmesinin ardından mümkün olabilecek bir uygulamadır. Eksper tarafından belirlenen aracın rayiç bedelinin sigortalıya ödenmesinin ardından perte çıkan araç veya parçaların kullanım hakkı, yalnızca sigorta şirketine geçmiş olur. Bu aşamanın ardından sigorta şirketi, çekme belgeli aracı veya hasarlı parçaları doğrudan sabit fiyatla veya ihale yoluyla satışa çıkarabilir. Parçaların satın alımı sırasında ise bu malların ücreti sigorta şirketine ödenecektir. 

Araç Sovtaj Bedeli Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Herhangi bir kazanın ardından perte çıkan aracın veya parçaların satışıyla ilgilenmemek için tüketiciler sigorta şirketlerine sovtaj onayı verebilir. Karşılıklı yapılan görüşmelerin ardından alınan onay sayesinde sigorta şirketi hasarlı malları satışa koyma hakkına sahip olur. Ancak bu aşamada sovtaj bedeli nasıl hesaplanır diye merak edenler için belirli bir miktara veya formüle ulaşmak mümkün olmayabilir.

Küçük bir örnekle anlatmak gerekirse söz konusu bedeli hesaplamak için ilk etapta 1.000.000 TL'lik bir aracınız olduğunu düşünebilirsiniz. Kaskolu aracınızın kazaya karışması sonucunda aldığı hasara bağlı olarak eksper raporuyla aracın ağır hasarlı olduğuna karar verilmiş olsun.

Rayiç bedeli 1.000.000 olan aracınız, hurda hâliyle ise 200.000 TL etmektedir. Sigorta şirketi aracın hurdasını maddi bir kazanca dönüştüremeyeceği için eksper tarafından belirlenen bu 200.000 TL'lik kısmı yani sovtaj bedelini toplam tazminattan düşerek size 800.000 TL ödeme yapacaktır.

Ancak aracın satılabilecek durumda parçaları varsa bunları yine eksper tarafından belirlenen sabit fiyatla veya ihaleyle satışa çıkararak elde ettiği geliri tazminata ekler ve kendi cebinden ödeyeceği miktarı azaltabilir. Bu açıdan ilgili uygulama, trafikten çekilen aracı daha temiz ve düzenli bir dünya için geri dönüşüme kazandırırken sigorta şirketi için de bütçe rahatlatıcı bir yöntem hâline gelir.

Sıkça Sorulan Sorular

Sovtaj İhalesi Nedir?

Sigortalının aracının tamamının veya parçalarının kullanım hakkını sigorta şirketine devretmesi üzerine satış aşamasına geçilir. Bu süreçte sigorta şirketi, kazaya karışan aracın tamamını veya hasarlı ya da hasarsız parçalarını sabit fiyatla satışa çıkarabilir. Bazı durumlarda ise sovtaj ihalesine açılarak hasarlı aracın veya parçaların bedeli alıcılar tarafından belirlenir. İhalenin başlangıç fiyatı da yine eksper tarafından yapılan incelemeler sonucunda ortaya konulur.

E-Sovtaj Nedir? 

E-Sovtaj, adından da anlaşılacağı üzere hasarlı veya sağlam malların satış işleminin online ortamlarda yürütülmesi anlamına gelir. Sigorta şirketi, sigortalıdan satış onayı almasının üzerine kullanım hakkını devraldığı ürünleri online sovtaj platformuna yükleyerek satışa çıkarır. Hem sigorta şirketi hem de alıcılar için son derece kolaylaştırıcı olan bu uygulama, dijital platformlar üzerinden yürütülür.

Sovtaj ürünleri nedir?

Sovtaj ürünleri, sigortalıların hukuki olarak hakkını devretmesi üzerine sigorta şirketi tarafından satışa sunulan hasarlı araç ve parçalardır. Kimi zaman aracın tamamı bu uygulamaya konu olabilirken kimi zaman değişim yoluyla onarımı mümkün olan hasarlı veya sağlam parçalar da sigorta şirketi tarafından satışa sunulabilir.

Sovtaj zorunlu mu? 

Sigorta şirketlerinin giderlerinin azaltılması amacıyla yürütülen söz konusu işlem, her koşulda sigortalının onayının alınmasıyla gerçekleştirilir. Eğer sigortalı, bu yönteme onay vermezse ve hasarlı malını elinde bulundurmak isterse herhangi bir yaptırımla karşılaşmaz. Zorunlu olmayan yani doğrudan sigortalının rızasına bağlı olan bu uygulama, işleme konulursa sigorta şirketi açısından bütçe rahatlatıcı bir etken olabilir. Aynı zamanda hurda hâline gelmiş aracın ülke ekonomisine kazandırılması açısından da tercih edilebilir. 

Rücu sovtaj ne demek? 

Hukuki açıdan sigorta şirketinin sigortalının onayının ardından hasarlı malları satarak elde ettiği kazanca sovtaj denir. Bu yöntemle sigorta şirketi kendi cebinden ödeyeceği miktarı azaltarak hurda hâle gelmiş ürünü ülke ekonomisine ve geri dönüşüme kazandırmış olur. Bu süreçte ilgili işleminden elde edilen gelir, sigorta şirketi için vergiye tabi tutulur. Ancak sigorta şirketleri her zaman için bu yolu tercih etmeyebilir. Şirketin hukuki yolla sorumluluklarından vazgeçmek için mahkemeye başvurmasına ise rücu denir.

Sovtaj bedelini kim belirler?

Sovtaj bedeli, herhangi bir hesaplamaya bağlı olmamakla birlikte işin uzmanları yani eksperler tarafından yapılan incelemeler sonucunda belirlenir. Perte çıkan malın o anki hasarlı hâliyle sahip olabileceği maddi değer, eksper raporuyla belirlenir. Ekspertiz raporunda iletilen bedel, sigorta şirketi tarafından sigortalıya ödenerek toplam tazminat miktarından düşülür. Yani böylece sigorta şirketi, sigortalıya ödeyeceği tazminatın bir miktarını bu yolla elde etmiş olur. Ancak sigortalı söz konusu uygulamaya onay vermeyip hasarlı aracını elinde bulundurmak isterse yine eksper tarafından belirlenen tazminat miktarının tamamını sigorta şirketi tarafından ödenir.